Phong trào “Bình dân học vụ số” được lấy cảm hứng từ phong trào "Bình dân học vụ" do Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng năm 1945 nhằm xóa mù chữ và nâng cao dân trí. Ngày nay, Bình dân học vụ số mang trong mình sứ mệnh mới: Phổ cập kỹ năng số, giúp mọi người dân có thể tiếp cận, sử dụng và làm chủ công nghệ một cách hiệu quả. Phong trào này không chỉ dựa vào chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, mà còn chú trọng nâng cao nhận thức, khuyến khích từng cá nhân tự học, chủ động tham gia vào không gian số, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của địa phương và của đất nước.

 Cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị cùng với sự chỉ đạo của Trung ương và Ban Thường vụ Tỉnh ủy, ngày 22/5/2025, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 136/KH-UBND triển khai, thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số” trên địa bàn tỉnh Sơn La, với mục tiêu huy động nguồn lực xã hội, tăng cường vai trò quản lý Nhà nước, trách nhiệm của các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương trong việc triển khai trong công tác phổ cập kỹ năng số nhằm phổ cập kiến thức và kỹ năng cơ bản về chuyển đổi số đến cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và toàn thể nhân dân; góp phần thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong quản lý điều hành của hệ thống chính trị, trong sản xuất kinh doanh và trong đời sống của nhân dân. 

Với vai trò là cơ quan đầu mối, Sở KH&CN đã chủ trì tham mưu triển khai toàn diện, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra và giám sát tiến độ thực hiện phong trào trên địa bàn tỉnh, như: Phối hợp với các cơ quan báo chí, truyền thông xây dựng, cung cấp thông tin, tài liệu, tác phẩm truyền thông để phát hành bằng nhiều hình thức, phương tiện truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của chuyển đổi số trong phát triển kinh tế - xã hội; tham mưu xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai “Ngày hội toàn dân học tập số” vào ngày 10/10 hàng năm; tổ chức tuyên truyền kết hợp với các hoạt động trực tuyến và trực tiếp tại các địa phương, thông qua các hội thảo, tọa đàm, hội thi và các lớp học số cho cộng đồng. Văn phòng UBND tỉnh xây dựng và duy trì chuyên mục "Bình dân học vụ số" trên Chuyên trang Chuyển đổi số tỉnh Sơn La (https://chuyendoiso.sonla.gov.vn). Đồng thời, tham mưu triển khai hoạt động phổ cập kỹ năng số cho người dân ở mọi cấp độ thông qua các mô hình sáng tạo như “Đại sứ số” và “Gia đình số”.

Cụ thể, mô hình “Đại sứ số” được triển khai tại từng xã, phường, huy động lực lượng từ tổ công nghệ số cộng đồng, công an, giáo viên, cán bộ xã hội, đoàn viên thanh niên… nhằm trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho người dân trong việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến, giao dịch ngân hàng số và các nền tảng số thiết yếu.

Mô hình “Gia đình số” lấy mỗi hộ dân làm hạt nhân để lan tỏa văn hóa số. Mỗi gia đình đều có ít nhất một thành viên được trang bị kỹ năng số để hướng dẫn lại cho các thành viên khác. Mô hình này không chỉ giúp số hóa đời sống sinh hoạt thường nhật mà còn thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh và giáo dục trong mỗi gia đình.

Sở KH&CN cũng tích cực tuyên truyền, hướng dẫn người dân tham gia học tập tại nền tảng trực tuyến https://binhdanhocvuso.gov.vn/, đồng thời lồng ghép các chương trình đào tạo kỹ năng số, kỹ năng an toàn mạng và hướng dẫn sử dụng AI (chatbot) vào hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức. Việc tuân thủ các nguyên tắc an toàn, bảo mật thông tin cũng được đặt lên hàng đầu, đúng theo chỉ đạo của Bộ KH&CN.

Trung tâm Công nghệ Thông tin và Kiểm định (Sở KH&CN) tập huấn chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI tại xã Chiềng Mung

 Không chỉ dừng lại ở công tác tuyên truyền, Sở KH&CN còn phối hợp chặt chẽ với các ngân hàng và tổ chức tín dụng để thúc đẩy dịch vụ ngân hàng số, đồng thời phát huy vai trò của tổ chức Đoàn trong các chiến dịch phổ cập kỹ năng số tới vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là người dân yếu thế.

Trên cơ sở đó, các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội của tỉnh đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện nghị quyết, xây dựng lộ trình chuyển đổi số cả giai đoạn và hằng năm; thành lập Ban Chỉ đạo, Tổ chuyển đổi số cộng đồng để chỉ đạo, tổ chức thực hiện chuyển đổi số tại sở, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị.

Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở đã chỉ đạo các trường học, cơ sở giáo dục tổ chức các lớp học và hội thảo nâng cao nhận thức về chuyển đổi số và kỹ năng số cho học sinh, sinh viên và giáo viên; Phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai các hoạt động ngoại khóa và thi đua học tập về chuyển đổi số cho học sinh và sinh viên.

UBND các xã, phường triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” tại cơ sở, tuyên truyền và phổ biến các lợi ích của chuyển đổi số đến từng hộ gia đình và người dân, đặc biệt là tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tổ chức các hoạt động truyền thông tại cộng đồng để nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, kỹ năng số, và lợi ích của việc ứng dụng công nghệ trong cuộc sống hằng ngày; tổ chức các hoạt động, như: Hội thảo, tọa đàm, hội thi, trải nghiệm sử dụng các nền tảng số và các lớp học số cho cộng đồng tại các xã, phường; hỗ trợ các tổ chức cộng đồng và các nhóm đối tượng khó khăn (như người cao tuổi, người dân tộc thiểu số và người có hoàn cảnh khó khăn) trong việc tiếp cận thông tin về chuyển đổi số và Phong trào “Bình dân học vụ số”.

Ngay sau khi đi vào vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh phối hợp tổ chức 7 lớp tập huấn chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xử lý công việc cho cán bộ, công chức và viên chức các đơn vị trường học gồm: 04 lớp tập huấn trực tuyến cho hơn 902 học viên của 13 sở, ngành; 03 lớp tập huấn trực tiếp cho 136 học viên thuộc 3 xã, phường, đơn vị là phường Chiềng An, xã Chiềng Mung, Thư viện và Bảo tàng tỉnh. Nội dung tập huấn về tổng quan về trí tuệ nhân tạo; thực hành ứng dụng ChatGPT; ứng dụng Grama tạo Slide chuyên nghiệp; hướng dẫn khai thác và sử dụng hộp thư điện tử công vụ. Ngoài ra, được cung cấp công cụ AI: ChatGPT, Gemini… hỗ trợ soạn thảo văn bản, tóm tắt, phân tích dữ liệu, ra quyết định, tiết kiệm thời gian và giảm tải công việc hành chính. Qua tập huấn giúp cán bộ, công chức, viên chức xã có thêm kiến thức và kỹ năng sử dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Phát huy vai trò của tuổi trẻ trong chuyển đổi số, ngày 27/3/2025, Tỉnh đoàn Sơn La đã tổ chức Lễ phát động và hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số” năm 2025 với nhiều hoạt động ý nghĩa được triển khai, như: Chuyển trao 500 suất học bổng “Học AI miễn phí”, trị giá 1 tỷ đồng của Công ty cổ phần Công nghệ chọn lọc thông tin (Hà Nội) cho các cơ sở đoàn; tổ chức các đội hình tình nguyện đã tuyên truyền và hỗ trợ nhân dân thực hành sử dụng dịch vụ công trực tuyến; hướng dẫn phòng, chống lừa đảo công nghệ cao, lừa đảo trên không gian mạng…Thông qua các hoạt động, trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã có 182.078 lượt thanh thiếu nhi được tiếp cận các hoạt động nâng cao năng lực số do Đoàn - Hội - Đội các cấp triển khai; 97.434 lượt thanh niên tiếp cận và sử dụng dịch vụ công trực tuyến; 69.870 lượt thanh niên sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Các cấp bộ đoàn tiếp tục chỉ đạo duy trì hoạt động có hiệu quả của 937 tổ công nghệ số cộng đồng, với 3.310 đoàn viên, thanh niên tham gia đóng vai trò nòng cốt; tiếp tục triển khai có hiệu quả công trình thanh niên “Chatbot AI hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý, điều phối hoạt động tình nguyện trên địa bàn tỉnh Sơn La”; duy trì và định hướng hoạt động của trên 30 đội hình tình nguyện “Bình dân học vụ số” các cấp.

 Cùng với các ngành và các địa phương, Công an tỉnh Sơn La tổ chức chương trình Phát động phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số, bình dân học vụ số” trong lực lượng Công an tỉnh Sơn La. Qua đó, Công an tỉnh xác định phong trào “Đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số, bình dân học vụ số” không chỉ mang tính thời sự mà còn là yêu cầu cấp thiết, mang ý nghĩa chính trị xã hội sâu sắc. Phong trào thi đua được phát động trong toàn lực lượng với mục tiêu nâng cao năng lực số, kiến thức công nghệ, kỹ năng sử dụng các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Lực lượng Công an làm gương, làm nòng cốt, là lực lượng đi đầu trong công tác tuyên truyền, hỗ trợ người dân tiếp cận công nghệ, thực hiện dịch vụ công trực tuyến, bảo vệ an ninh mạng, an ninh thông tin. Phong trào “Bình dân học vụ số” được các cấp, ngành, địa phương, doanh nghiệp, người dân triển khai vào thực tiễn bằng nhiều các làm thiết thực thể hiện sự quyết tâm cao trong việc đưa chuyển đổi số đến với từng cá nhân, từng hộ gia đình. Là cơ quan chủ trì, trong thời gian tới, Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở ngành, đơn vị cũng như chính quyền địa phương trong tỉnh đẩy mạnh phong trào, hướng đến mục tiêu xây dựng một xã hội số, nơi mỗi người dân đều có cơ hội tiếp cận, ứng dụng và làm chủ công nghệ số góp phần hoàn thành các mục tiêu chuyển đổi số, hiện đại hóa nền hành chính và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

                                                                             Ánh Nguyệt